Avrupa’da 29 ülkede 400 milyondan fazla kişinin hudut denetiminden geçmeden seyahat etmesini sağlayan Şengen Mutabakatı’nın 40. yılı kutlanırken, üye ülkelerin koyduğu hudut denetimleri, muahedenin temellerinin sarsıldığı yorumlarına neden oluyor.
Avrupa’da 400 milyondan fazla insanın hudut denetiminden geçmeden seyahat etmesini sağlayan Şengen bölgesini kuran muahede, 14 Haziran 1985’te Lüksemburg’un Şengen kenti yakınlarında imzalandı.
Dönemin Avrupa Ekonomik Topluluğuna (AET) mensup 10 üye ülkeden 5’i olan Belçika, Fransa, Batı Almanya, Lüksemburg ve Hollanda tarafından kurulan bölge, yıllar içinde öbür ülkelerin iştirakiyle genişledi.
Son olarak 1 Ocak 2025’te Bulgaristan ve Romanya’nın iştirakiyle Şengen ülkelerinin sayısı 29’a çıktı.
Halihazırda Şengen bölgesi, AB üyeleri Almanya, Avusturya, Belçika, Hırvatistan, Çekya, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Fransa, Yunanistan, Macaristan, İtalya, Letonya, Litvanya, Lüksemburg, Malta, Hollanda, Polonya, Portekiz, Slovakya, Slovenya, İspanya, İsveç, Bulgaristan ve Romanya’ya ek olarak, Lihtenştayn, İzlanda, Norveç ve İsviçre olmak üzere 29 ülkeyi kapsıyor.
Sınır kontrolleri
Şengen, 2024’te daha evvel hiç olmadığı kadar iç hudut denetimlerine tanıklık etti.
Güvenlik tehditleri ve sistemsiz göçle ilgili artan telaşları münasebet gösteren üye ülkeler, birbiri gerisine ortalarındaki geçişleri denetim etmeye başladı.
Üye ülkelerce alınan bu kararlar, Avrupa entegrasyonunun “temel taşlarından biri” sayılan Şengen bölgesinin hür deveran unsuruna “bir meydan okuma” olarak görülerek tepki çekti.
Şengen Sınırları Kanunu, bu bölge içindeki ülkelerin kamu siyaseti yahut iç güvenliğe yönelik bir tehdit durumunda hudut denetimlerini uygulamasına fakat istisnai olarak müsaade veriyor.
AB Kurulu, bu çeşit tedbirlerin “son deva ve süreksiz olarak” uygulanmasını istiyor.