MEB, eğitimde yapay zeka yol haritasını belirledi
admin Milli Eğitim Bakanlığı (MEB), Bakanlık yönetiminden okul süreçlerine, öğretmen eğitiminden öğrenci kazanımlarına kadar geniş bir yelpazede hazırladığı “Eğitimde Yapay Zeka Siyaset Evrakı ve Hareket Planı”nı kamuoyuyla paylaştı.
Bakanlığın internet sayfasındaki doküman, 11. Kalkınma Planı kapsamında yürürlüğe konulan Ulusal Yapay Zeka Stratejisi çerçevesinde hazırlanan 4 amaç, 15 siyaset ve 40 aksiyon adımından oluşuyor.
MEB’in 2025-2029 devrine yönelik stratejik yaklaşımları içeren “Eğitimde Yapay Zeka Siyaset Belgesi”, Ulusal Eğitim sisteminde yapay zeka teknolojilerinin kullanım alanlarını, Ulusal Yapay Zeka Stratejisi doğrultusunda yürütülen çalışmaları ve bu çalışmaların kapsamının genişletilmesi için atılması gereken adımları ortaya koyuyor.
Eylem adımlarından 17’sinin 1 yıla kadar, 10’unun 1 ila 3 yıl ortasında, 13’ünün ise 3 ila 5 yıl ortasında hayata geçirilmesi planlanıyor.
AA muhabirinin derlediği bilgilere nazaran, dokümanda, “Eğitimde Yapay Zeka Kültürü Oluşturmak”, “Öğretim Programlarında Yapay Zeka Alanını Artırmak”, “Eğitimde Yapay Zeka Takviyeli İdare ve Karar Alma Sistemini Desteklemek” ve ” Teknoloji, Altyapı ve Bilgi Analitiğini Güçlendirmek” üzere 4 stratejik amaç yer alıyor.
Yapay Zeka Uygulamaları Etik Kurulu kurulacak
“Eğitimde Yapay Zeka Siyaset Dokümanı ve Hareket Planı”na nazaran, “Eğitimde Yapay Zeka Kültürü Oluşturmak” amacı, eğitimde yapay zeka etik kuralları ve kullanım standartlarının oluşturulması, yapay zeka okuryazarlığını artırmak gayesiyle eğitim programları ve bilinçlendirme aktiflikleri geliştirilmesi, öğretmenlerin yapay zeka takviyeli ders tasarımı yetkinliklerinin artırılması ve eğitimde yapay zeka kullanımına yönelik memleketler arası iş birliklerinin geliştirilmesi siyasetlerinden oluşuyor.
Eğitimde yapay zeka etik kuralları ve kullanım standartlarının oluşturulması kapsamında Bakanlık bünyesinde, yapay zeka projeleri, kullanılan araçları ve kullanım çerçevesini kıymetlendirmek ve denetlemek hedefiyle Yapay Zeka Uygulamaları Etik Kurulu ve bu şuraya bağlı alt kurullar kurulacak.
Yapay zekanın eğitimde kullanıldığı alanlarda öğrenci-öğretmen etkileşimi ile eğitim ve öğretime tesiri ve sonuçları takip edilecek.
Yapay zekaya ait yaygın eğitim kurs programları artırılacak
Yapay zeka okuryazarlığını artırmak maksadıyla eğitim programları ve bilinçlendirme aktiflikleri geliştirilmesi için toplumun genç kısımlarına yapay zeka kullanımı, uygulamaları ve geliştirilmesi şuuru oluşturmak emeliyle “Yapay Zeka Okuryazarlığı” çalışmaları yürütülecek.
Fırsatları Artıran Eğitimde Yapay Zeka Projesi (FEYZA) kapsamında öğrenci eğitimleri uygulanacak, toplumsal etkinlikler düzenlenecek ve eğitici eğitimleri tamamlanacak.
Velilere yönelik olarak yapay zeka okuryazarlığını ve eğitimde kullanımını bahis alan kurslar, bilgilendirme kampanyalarıyla kamu spotları hazırlanacak.
Dijital teknolojilerin yaygınlaştırılmasına, etik kullanımına, muhtemel risklere ve yerli yatırımların desteklenmesine yönelik bilinçlendirme emelli aktiflik ve tematik tertipler düzenlenecek.
Yapay zeka alanında yaygın eğitim kurs programları artırılacak ve bu kurslar için dijital içerikler yenilenecek.
Öğretmenlere yapay zeka eğitimi planlanacak
Öğretmenlerin yapay zeka takviyeli ders tasarımı yetkinliklerinin artırılması için yapay zeka ile desteklenen pedagojik süreçlere ahenk sağlamalarını ve bu teknolojileri tesirli biçimde kullanmalarını sağlamaya yönelik hizmet içi eğitim programları planlanacak.
Eğitimde yapay zeka kullanımına yönelik memleketler arası iş birliklerin geliştirilmesine yönelik yapay zeka alanında devlet burslarıyla yurt dışında lisansüstü tahsil için kontenjanlar artırılacak.
Dünya geneli yapay zeka alanındaki gelişmeler takip edilecek, yayımlanan raporlar ve çıktılar derlenecek, milletlerarası kuruluşlar ile işbirlikleri geliştirilecek.
Eğitimde yapay zeka alanında memleketler arası tepe, kongre ve sempozyumlar düzenlenecek.
Mesleki ve teknik liselere yapay zeka öğretim programı
“Öğretim Programlarında Yapay Zeka Alanını Artırmak” gayesinde, öğretim programlarının yapay zeka uygulamaları ve kullanım alanlarına uyumlu halde güncellenmesi, yapay zeka dayanaklı öğrenme modelleriyle öğretim prosedürlerinin geliştirilmesi ve yapay zeka dayanaklı eğitim ortamlarının kullanımının yaygınlaştırılması siyasetlerine yer verildi.
Öğretim programlarının, yapay zeka uygulamaları ve kullanım alanlarına uyumlu hale getirilmesi emeliyle, algoritmik düşünme, yapay zeka teknolojileri ve etik unsurlar doğrultusunda mevcut ve seçmeli derslerin içerikleri güncellenecek.
Mesleki ve teknik ortaöğretim kurumlarına yönelik yapay zeka öğretim programı ve dijital içerikler hazırlanacak.
Ortaöğretim düzeyinde yapay zeka öğretim programı, öğrencilere uygulama geliştirme marifeti kazandırmayı hedefleyen öğrenme çıktılarıyla yenilenecek.
Yapay zekanın en çok etkileyeceği meslek alanlarına ve kısımlarına ilişkin öğretim programları, yapay zekaya ahenk sağlayacak biçimde güncellenecek ve bu süreç, Türkiye Yüzyılı Maarif Modeli kapsamında yürütülen çalışmalar ve ilgili paydaşların katkılarıyla desteklenecek.
Türkçe eğitimi için yapay zeka dayanaklı lisan uygulaması geliştirilecek
Yapay zeka takviyeli öğrenme modelleri ve öğretim metotlarının geliştirilmesine yönelik BİLSEM’lere yapay zeka atölyeleri kurulacak, dijital eğitsel oyun müsabakaları düzenlenecek ve bu süreçlerden elde edilen kazanımlar raporlanacak.
Türkçe eğitiminde kullanılmak üzere, öğrencilerin dört temel lisan maharetini destekleyecek ve kişisel eksiklerini tespit edecek yapay zeka takviyeli bir lisan uygulaması geliştirilecek.
Yabancı lisan eğitiminde kullanılmak üzere, söz bilgisi, lisan bilgisi, dinleme, konuşma, okuma ve yazma marifetlerini tahlil edebilen, kişiselleştirilmiş öğrenme planı sunabilen yapay zeka takviyeli bir lisan öğrenme uygulaması yaygınlaştırılacak ve farklı lisanlardaki içeriklerle zenginleştirilecek.
Öğretmenlerin öğretim sürecini çeşitlendirmelerine ve zenginleştirmelerine takviye olacak bir yapay zeka asistanı geliştirilecek.
İçerik üretim çalışmalarında görsel, ses ve görüntü içerik üretim süreçlerinin yapay zeka takviyeli araçlar ile aktifliğinin artırılması sağlanacak.
Uyarlanabilir ve şahsileştirilmiş öğrenme sistemlerinin (UKÖS) eğitim sistemine entegrasyonunu desteklemek hedefiyle, öğretmenler ve eğitim yöneticilerine yönelik kapsamlı eğitim programları düzenlenecek ve pilot uygulamalar gerçekleştirilecek.
Yapay zeka dayanaklı VR ve AR tabanlı eğitim içerikleri geliştirilerek bilim, teknoloji, mühendislik, sanat ve matematik üzere alanlarda öğrencilere soyut kavramları tanıtan pilot uygulamalar yapılacak.
Eğitim platformlarına yapay zeka takviyeli gelişim takibi eklenecek
“Eğitimde Yapay Zeka Dayanaklı İdare ve Karar Alma Düzeneğini Desteklemek” gayesi, büyük data analitiği kullanılarak raporlama araçlarının hazırlanması, eğitimde data analitiğine dayalı karar takviye sistemlerinin yapay zeka ile güçlendirilmesi ve yapay zeka takviyeli rehberlik sistemleri ile öğrencilerin akademik ve meslek yönelimlerinin desteklenmesinden oluşuyor.
Bu doğrultuda büyük data analitiği kullanılarak raporlama araçlarının hazırlanması için Bakanlığın EBA, ÖBA, HEMBA ve DİLİM üzere eğitim platformlarına yapay zeka takviyeli içerik önerme, gelişim takip ve raporlama kabiliyetleri entegre edilecek
Öğrenmenin takibi ve devamlı desteklenmesine yönelik öğrenme analitiği platformu oluşturulacak.
Bakanlık ve tüm dış paydaşların eğitime dair bilgilerinin işleneceği ve eğitim siyasetlerinin karar dayanak süreçlerinde erken ikaz, örüntü tanıma, teklif getirme ve bilgi anonimleştirme özellikleri olan yapay zeka takviyeli bir bilgi ambarı kurulacak.
Bakanlık ünitelerinin karar alma süreçlerini desteklemek ve üst siyaset geliştirme kapasitesini güçlendirmek emeliyle; gelişmiş bilgi analitiği ve görselleştirme kabiliyetine sahip, iş zekası temelli bütüncül bir Bakanlık İdare Sistemi (BYS) geliştirilmesi sürdürülecek.
Yapay zeka dayanaklı rehberlik sistemleri ile öğrenci akademik ve meslek yönelimlerinin desteklenmesi için de öğrencilerin akademik performansı, ilgi alanları ve özelliklerini tahlil eden yapay zeka/makine öğrenmesi dayanaklı meslek yönlendirme modülü tasarlanarak pilot uygulamalar gerçekleştirilecek, profillenmiş ferdî meslek teklifleri sunulacak ve modülün aktifliği bildirimlerle güzelleştirilecek.
Danışmanlık aracı geliştirilecek
“Teknoloji, Altyapı ve Bilgi Analitiğini Güçlendirmek” amacı ise, büyük data analitiği ve yapay zeka takviyeli öğrenme analitiği uygulamalarının geliştirilmesi, yapay zeka uygulamaları ekosisteminin güçlendirilmesi, merkez teşkilatın teknoloji altyapısı ve bilgi idare sistemlerinin geliştirilmesi, özel eğitim muhtaçlığı olan öğrenciler için yapay zeka dayanaklı erişilebilirlik tahlillerinin oluşturulması ve ölçme-değerlendirme süreçlerine yönelik yapay zeka tabanlı tahlil sistemlerinin geliştirilmesini amaçlıyor.
Bu kapsamda büyük data analitiği ve yapay zeka takviyeli öğrenme analitiği uygulamalarının geliştirilmesi için “Öğrencilerin Kelam Varlığı Projesi” kapsamında elde edilen korpus bilgileri, dijital ders malzemeleri, Türkçe lisan öğrenme uygulamaları ve maharet odaklı ölçme sistemlerinin geliştirilmesinde kullanılacak.
Bakanlık çalışanlarını mevzuat, tarz ve temeller ile hak ve yükümlülükleri konusunda bilgilendirmek hedefiyle yapay zeka tabanlı çevrim içi danışmanlık aracı geliştirilecek.
Yapay zeka için iş gücü iş birlikleri
Yapay zeka uygulamaları ekosistemi güçlendirilmesi için merkez teşkilatta misyon yapan uzman/teknik çalışanın yapay zeka ve makine öğrenmesi alanlarında çalışabilmeleri için makine öğrenmesi ve bilgi analitiği eğitimleri düzenlenecek.
Yapay zeka alanında nitelikli iş gücü yetiştirmek gayesiyle kamu, üniversite ve özel dalla işbirlikleri hayata geçirilecek.
Yerli ve ulusal yapay zeka algoritmalarını üreten bölüm alanı, eğitim teknolojileri kuluçka merkezleri ve fonlarla desteklenecek.
Bakanlığın bütçe ve harcama kalemleri, karar takviye sistemi ile izlenecek ve yönetilecek.
Bakanlık tarafından kriterleri belirlenen eğitim yapılarında, eğitim alanlarına ait planlama ve tasarım süreçleri, Bakanlık Karar Dayanak Sistemi ile yapay zeka tabanlı araçlar aracılığıyla desteklenecek.
Otomatik imtihan kıymetlendirme sistemleri geliştirilecek
Özel eğitim muhtaçlığı olan öğrenciler için yapay zeka dayanaklı erişilebilirlik tahlilleri geliştirilmesi için özel eğitim gereksinimi olan öğrencilerin davranışlarını algılayıp uygun karşılıklar üretebilen yapay zeka takviyeli sistemler tasarlanacak ve kişisel gereksinimlere nazaran geri bildirim sağlayan uygulamalar geliştirilecek.
Görme yetersizliği olan öğrenciler için yapay zeka takviyeli sesli okuyucu sistemleri, işitme yetersizliği olan öğrenciler için ise altyazı ve işaret lisanı üretim teknolojileri geliştirilecek.
Ölçme-değerlendirme süreçleri için yapay zeka tabanlı tahlil sistemlerinin geliştirilmesine yönelik eğitimde ölçme ve kıymetlendirme süreçlerine yapay zeka teknolojilerinin entegrasyonu kapsamında, öğrenme analitiklerinden yararlanan otomatik imtihan kıymetlendirme sistemleri ve akıllı geri bildirim sistemleri geliştirilecek ve bu sistemler pilot uygulamalarla test edilerek yaygınlaştırılacak.
Yazar Hakkında
