Gazze’de Kurban Bayramı: Acının ve İnsani Drama Karşı Gayret
admin Marmara Üniversitesi Kudüs Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. İsmail Taşpınar, Gazze’de yaşanan insanlık dramını Kurban Bayramı bağlamında AA Tahlil için kaleme aldı.
***
Gazze’li bir babanın “Arap ülkeleri Kurban Bayramı’nı kurban keserek kutlarken biz burada çocuklarımızı kurban veriyoruz” kelamı, Kurban Bayramı’nın bu yıl hangi acı atmosferde yaşandığını özetleyen bir çığlıktır aslında. Kurban ibadeti insanlığın en eski ibadetidir. Hz. Adem ve eşi Hz. Havva’nın Allah’a tövbe ettikten sonra tövbelerinin kabul edilmesi için ayrıyeten bir ‘tövbe’ kurbanı sunup sunmadığına dair rastgele bir bilgimiz yok. Lakin Habil ve Kabil’in, Allah’ın kendilerine verdiği nimetlere hürmet ve şükür maksadıyla, birinin toprak eserlerinden bir sunu hazırlayıp, oburunun yetiştirdiği hayvanlardan birini kurban ederek ibadet ettiklerini görüyoruz.
Kurban ibadeti, birinci yaratılıştan bu yana insanın Allah’a şükrünü sunduğu; kulluğunu ve acziyetini söz ettiği, halis bir kul olma kelamını yenilediği ve bunu elindeki nimetlerden takdim ederek gösterdiği yüksek bedele sahip bir ibadettir. Böylelikle kurban ibadeti, Hz. Adem ile birlikte insan olmanın, kusurlu olunsa da tövbe etmenin, bir kul olarak hakikat olanı yapmayı ahlak edinmenin ve sahip olduklarının gerçek sahibinin Allah olduğunu söz etmenin en hoş formudur.
Hz. Nuh da birebirini yaptı. Beşerler ahlaksızlık, haksızlık ve zulüm içindeyken tufanla cezalandırıldıklarında, kurtulanların birinci ibadeti tekrar kurban oldu. Hz. Nuh ve inanan kavmi, günahları nedeniyle gelen tufandan kurtulduktan sonra hem tövbe maksadıyla günahlarının affı için hem de kurtuluşun şükrü olarak kurban sundular. Hz. İbrahim de Nemrud’un zulmünden kurtulduktan sonra Allah’ın kutsal kıldığı Filistin topraklarına ilerlerken, her konakta kurban sunarak şükrünü lisana getirdi.
Hz. İbrahim, Allah tarafından mübarek kılınmış oğlu Hz. İsmail a.s. ile birlikte Beytullah’ı inşa ettikten sonra insanları Allah’a şükür emeliyle ve günahlarından affedilmek için tavaf etmeye ve orada kurban sunmaya davet etti. Böylelikle kurban ibadetine, Beytullah’ı tavaf ederken yapılan Hac ibadeti de en harika biçimiyle eklenmiş oldu. Bu nedenle, İslam tarihini Hz. Adem ile başlatan peygamberler tarihi müellifleri, Hz. İbrahim’in yol boyunca kurban ibadetinin yanı sıra Allah’a ibadet için “beyt” ismi verilen mescitleri inşa etmiş olmasını, kurban ibadetine yeni bir boyut kazandıran bir özellik olarak gördüler. Hz. İsmail’den sonra küçük kardeşi Hz. İshak da birinci vahyi aldığı yerde Allah’a şükür hedefiyle kurban sundu. Onun oğlu Hz. Yakub da Allah’a şükür ve ibadetini kurban sunarak yerine getirdi.
Arz-ı kutsal: Filistin
Bu peygamberlerin tamamı, Kur’an’da “arz-ı mukaddes” olarak anılan ve mübarek kılınan Filistin topraklarında vazifelerini yerine getirdiler. Peygamberlerin şükür gayesiyle sundukları kurban ibadetleri, yüzyıllar boyunca hem Hz. Musa ve Hz. İsa üzere büyük peygamberler hem de kendilerinden evvelki şeriat sahibi peygamberlerin izinde giden başka küçük peygamberler tarafından devam ettirildi. Kur’an’da ismi geçen peygamberlerin üçü hariç, tamamı ümmetleriyle birlikte kurban ibadetlerini kutsal Filistin topraklarında gerçekleştirdiler. Bu ibadetler, asırlar boyunca kelam konusu peygamberlerin takipçileri tarafından devam ettirilmiştir. Fakat kutsal topraklarda yaşanan olaylar nedeniyle beşerler, peygamberlerin dinlerini yavaş yavaş tahrif etmiş; onların getirdiği uygulamaları bırakıp öteki inanç ve ritüelleri tercih etmeye başlamış; böylelikle Hz. Adem’den, Hz. Nuh’tan ve Hz. İbrahim’den beri süregelen kurban ibadetini de tahrif etmişlerdir.
Büyük peygamberlerin esaslarını ve Allah’a şükür ibadetlerini terk eden Museviler ile Hristiyanlar, asırlar boyunca ne Hz. Musa’nın getirdiği şeriatta ne de Hz. İsa’nın tavsiye ve emirlerinde yer almayan uygulamaları benimsediler. Günde üç sefer sunmaları gereken kurbanlardan kimileri çeşitli mazeretlerle büsbütün vazgeçerken geriye kalanlar ise kısmen uygulamaktan kaçındılar. Böylelikle bildiğimiz kadarıyla Hz. İbrahim’den itibaren kutsal topraklarda Allah’a şükür ve tövbe maksadıyla sunulan kurban ibadeti vakitle kaldırıldı.Bu durum, Hz. İsmail’in soyundan gelen Hz. Peygamber, Hz. İbrahim’den beri var olan dine ve ibadetlere dönüşü simgeleyen İslam’ı tesis edene kadar sürdü. Kur’an’ın Hz. Peygamber’in getirdiği dini ve şeriatı “ne Yahudi ne de Hristiyan olan Hz. İbrahim’in” dini olarak nitelemesinin manası bu formda daha da netleşti.
İslam, Hz. İbrahim’den beri kutsal Filistin topraklarında icra edilen tevhid inancının temel sözü olan kurban ibadetini yine asli formuna kavuşturan bir din. Bu nedenle Filistin toprakları, her vakit Allah’a şükrün kurban aracılığıyla söz edildiği kutsal topraklardır. Bugün Filistin’de, Hz. Peygamber’in eliyle özgün haline kavuşturulan; Hz. İbrahim’in tesis ettiği, Hz. İshak’ın ve Hz. Yakub’un sürdürdüğü, Hz. Musa’nın 39 yıl boyunca çöllerde titizlikle gerçekleştirdiği kurban ibadeti tekrar ortadan kaldırılmak isteniyor.
Putperestlerin çocuklarını kurban ettiği bir devirde Hz. İbrahim, Hz. İsmail yerine koç kurban ederek insan canının kutsal olduğunu gösterdi ve çocuk cinayetini kaldırdı. Buna karşın bugün “Hz. İbrahim’in dini adına” cinayet işleyen katiller şebekesi haline getirilen bir küme aracılığıyla putperestlik tekrar tesis edilmek isteniyor. Peygamberler tarihi ve onların merhamet dolu bildirilerine karşıt bu uygulamalar, Hz. İbrahim ve Hz. Musa devrindeki putperest çocuk katliamlarını hatırlatan bir kurban anlayışıyla örtüşüyor. Gazzeli çocukları bombalar altında öldüren, bunu başaramadıklarında ise aç bırakarak katletmek isteyenlerin insanlık dışı uygulamalarına ve Allah’ın kutsal kıldığı Filistin topraklarında putperestçe hareket edenlerin en zalim davranışlarına karşı Hz. İbrahim’in kurbanı ile mukabele etmek en hoş cevaptır.
Aslında Gazzeli babanın “Çocuklarımızı kurban ediyoruz” feryadı, peygamberlerin binlerce yıldır çaba ettiği putperest uygulamaların kutsal toprakları tekrar işgal ettiğinin bir haykırışıdır. Bu insanlık dışı yabanî uygulamaları, her şeyden evvel insanlık onurumuzun gereği olarak, kuru ile birlikte yaşların da telef olacağı yeni bir tufan yaşanmadan, fiili olarak durdurmamız gerekiyor.
[Prof. Dr. İsmail Taşpınar, Marmara Üniversitesi Kudüs Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürüdür.]
*Makalelerdeki fikirler müellifine aittir ve Anadolu Ajansının editoryal siyasetini yansıtmayabilir.
Yazar Hakkında
