Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, ekonomi programının mart ve nisan ayı başında yaşanan, başlangıçta iç kaynaklı, daha sonra dış kaynaklı çok kıymetli iki büyük şoku atlattığını ve rüştünü ispat ettiğini belirterek, “Bu program test edildi ve çok net halde ortada bir muvaffakiyet var.” dedi.
Şimşek, NTV’de katıldığı canlı yayında gündeme ait soruları yanıtladı.
Ekonomi programının genel manada öngördükleri çerçevede sonuç verdiğinin altını çizen Şimşek, programın temel amacının enflasyonu kalıcı biçimde tek hanelere indirmek olduğunu lisana getirdi.
Şimşek, enflasyon konusunda değerli ilerleme kaydedildiğini tabir ederek, enflasyonun düştüğünü ve düşmeye devam edeceğini söyledi.
Diğer kıymetli bir gayenin de sürdürülebilir cari açık olduğunu belirten Şimşek, uzun vadede cari fazlaya geçmeyi öngördüklerini bildirdi. Cari açığın uzun müddettir ulusal gelire oranının yüzde 1’in altında olduğunu vurgulayan Şimşek, “Bütçe açığı nispeten yüksek seyrediyor ancak sarsıntı yaralarını başarılı halde sarıyoruz. Bütçe açığında da düşüş var.” diye konuştu.
Kur Muhafazalı Mevduattan (KKM) çıkışın kıymetli bir maksat olduğuna işaret eden Şimşek, KKM’nin 15 milyar doların altına indiğine ve bunu piyasayı bozmadan başardıklarına dikkati çekti. Türkiye’nin önündeki kıymetli bir şartlı yükümlülüğü ortadan kaldırdıklarını anlatan Şimşek, yakında muhtemelen bu uygulamaya son vereceklerini kaydetti.
Şimşek, rezervlerin yeterliliği noktasında tasaları olmadığını lisana getirerek, şu değerlendirmede bulundu:
“Rezervlere baktığınız vakit, 2023 Mayıs sonuna nazaran, nette 90 milyar doların üzerinde rezerv artışı var. Brütte de 55-60 milyar dolarlık bir artış var. Münasebetiyle program öngörüldüğü çerçevede sonuç veriyor. Enflasyon düşüyor, bütçe açığı azalıyor. Cari açık azaldı ve sürdürülebilir noktada. Birtakım riskleri azalttık. İktisadın direncini artırdık ve dış şoklara, iç şoklara karşı sağlam hale getirdik. Bu program mart ve nisan başında yaşanan başlangıçta iç kaynaklı, daha sonra dış kaynaklı çok kıymetli iki büyük şoku atlattı ve rüştünü ispat etti. Aslında bu program test edildi ve çok net halde ortada bir muvaffakiyet var. Neden? İki büyük şoku üst üste atlatan program demek ki Türkiye’nin sahiden bünyesini güçlendirmiş, dayanıklılığını artırmıştır.”
“Rezerv değerli ölçüde geri geldi”
Mart ayı ortasından itibaren ortaya çıkan daha sonra nisanda dış kaynaklı devam eden türbülansı düzgün yönettikleri kanısında olduklarını vurgulayan Şimşek, bu süreci piyasa dostu bir perspektifle yönettiklerini lisana getirdi.
Söz konusu süreçte değerli çıkışlar yaşandığının ancak o çıkışların değerli bir kısmının geri geldiğinin altını çizen Şimşek, “Demek ki temelde bu programa olan itimat devam ediyor. Brüt rezerv 170 milyar doların biraz üzerinden 140 milyar doların altına kadar indi. Bugün 154-155 milyar dolar civarına kadar çıkmış durumda. Rezerv kıymetli ölçüde geri geldi. Nette de çok önemli bir artış var.” bilgilerini verdi.
Şimşek, CDS’lerdeki düşüşe ve gösterge referans denilen iki yıl vadeli hazinenin benchmark tahvilinin faizlerinin de gerilediğine dikkati çekerek, “Faizler ve ülke risk primi düşüyor, rezervler artıyor, KKM’den çıkış devam ediyor. Bu perspektifle baktığınız vakit aslında bu program rüştünü ispat etti. Program rayından çıkmadı. Program güçlü bir halde devam ediyor.” tabirlerini kullandı.
“Program arzulanan sonuçları veriyor”
Türkiye’nin dış kaynak gereksiniminin değerli ölçüde azaldığını vurgulayan Şimşek, bu periyotta büyümenin ölçülü olduğunu, hizmetler dalı üzerinden istihdam sağlamaya devam edildiğini, bir bütünlük içinde bakıldığında programın arzulanan sonuçları verdiğini vurguladı.
Şimşek, yapısal ıslahat ayağının kritik olduğunu, onu da güçlendirecek uğraş içerisinde olduklarını lisana getirerek, enflasyondaki gelişmelere ait şunları kaydetti:
“Son bir yıldır enflasyonda 40 puanlık düşüş var. Mal enflasyonu mayıs prestijiyle yüzde 28,7’ye düştü. Hatta temel mallarda enflasyon yüzde 20’ye düşmüş. Enflasyonu yüksek kılan yani şu anda yani yüzde 35,4’te tutan ana faktörlerden biri hizmetlerdir. Hizmet enflasyonu hala yüzde 51 civarı. Kirayı bir kenara bırakırsanız, hizmet enflasyonu bile yüzde 97’den yüzde 43’e düştü. Neden? Zira kiralara yüzde 25 limiti getirilmişti. Biz bu limiti kaldırdık. Kaldırınca kiralarda bir müddet yüzde 120’lerin üzerinde artışlar oldu. Bu, manşet enflasyonu üst çekti. Emsal durum özel eğitimde de geçerli. Bu iki faktörü dikkate alırsanız çoktan yüzde 30’ların altındayız. Enflasyonda kalıcı bir düşüşün geçen sene bu vakitlerde eşiğindeyiz diyorduk. Artık içindeyiz. Pekala niçin düşmeye devam etsin? Finansal şartlar sıkı kalacak, destekleyici maliye ve gelirler siyaseti devam edecek, yönetilen ve yönlendirilen yani kamunun belirlediği fiyatlarda biz amaç enflasyonu gözeteceğiz. Çok net.”
“Bu, çok kapsamlı ve çok boyutlu dezenflasyon programı”
Şimşek, “Talebi sınırlamakla enflasyon düşmez.” tenkitlerine ise şu karşılığı verdi:
“Bu program çok kapsamlı, çok boyutlu bir dezenflasyon programı. Bir taraftan finansal şartları sıkılaştırdık. Kamu maliyesinde disiplin oturtuyoruz. Gelirler siyasetinde emsal bir biçimde. Artık arz istikametli gayretlerimiz var. Hizmet fiyatlarında uzun müddettir katılık vardı fakat o katılık şu anda kırılıyor. En kritik bileşen bu. Büyük resme baktığımız vakit net olarak hizmetlerdeki katılığın kırıldığını görüyorsak o program hakikaten artık sonuç vermeye başladı demektir.”
Enflasyonun bu yıl yüzde 20’li sayılarda biteceğinin altını çizen Şimşek, “Hedef aralığında olacağız. Biz bu hususta çok rahatız. Samimi formda buna inanıyoruz.” diye konuştu.
(Sürecek)