Kamu Denetçiliği Kurumu (KDK), nüfusa kayıtlı olduğu vilayet Batman olan kişinin Kilis’teki toplumsal konut projesinden yararlandırılmaması üzerine yapılan müracaatta, Toplu Konut Yönetimi (TOKİ) Başkanlığına kişinin “konut hakkından faydalandırılması” istikametinde tavsiye kararı verdi. TOKİ, müracaatçının konut hakkından faydalandırıldığına dair KDK’ye bildirimde bulundu.
Kurumun kararına nazaran, 1996’da Batman’da bulunan köy konutunun buraya yapılacak baraj altında kalacak olması nedeniyle Kilis’ten konut verilen kişi, o tarihten bu yana ailesiyle Kilis’te yaşamaya başladı.
Yaklaşık 11 yıldır kapıcılık yaparak geçimini sağlayan kişi, konut sahibi olmak için TOKİ’ye başvurdu. TOKİ kurasında konut çıkan bireye bankaya para yatırmaya gittiğinde, “Batman nüfusuna kayıtlı olduğu” gerekçesiyle Kilis’teki TOKİ’den konut alamayacağı bildirildi.
Uzun yıllardır Kilis’te ikamet ettiğini, nüfusa kayıtlı olduğu ili değiştirme imkanının bulunmadığını belirten kişi, toplumsal konut uygulamasından faydalandırılması ismine KDK’ye başvurdu.
Başvuru kapsamında görüş istenen TOKİ, toplumsal konut projesine ait müracaat ve satın alma taahhütnamesinde kuralların yer aldığını, kaideleri taşımayanların, kurada mesken çıksa dahi bu haktan faydalanamayacağını bildirdi.
KDK, müracaatın kabulüne karar vererek, müracaatçının hak sahipliği süreçlerinin tamamlanması istikametinde TOKİ’ye tavsiye kararı verilmesine hükmetti.
TOKİ, karara uyarak, müracaatçının mesken hakkından faydalandırıldığına dair KDK’ye bildirimde bulundu.
Kararın gerekçesinden
KDK’nin kararında, TOKİ tarafından hayata geçirilen toplumsal konut projelerinin “sosyal devlet unsurunun bir gereği” olarak yürütüldüğü, projelerin hedefinin piyasa şartlarında konut edinme imkanı bulunmayan alt gelir ve fakir kümedeki şahısların konut gereksiniminin karşılanması olduğu tespitine yer verildi.
Projeden faydalanmak isteyenlerden “il nüfusuna kayıtlı olma ve ikamet şartları” istenmesinin “gerçekten Kilis’te yaşayıp buraya entegre olan müracaat sahiplerine imkan tanımayı hedeflediği” aktarılan kararda, “Bu getirilen kıstaslar emele uygun ve direkt bağlantılı olup keyfi ya da dolaylı ayrım riski taşımamaktadır.” denildi.
Başvuru konusu olayda, müracaatçının Batman’daki köyünün baraj altında kalacak olması sebebiyle ailesiyle Kilis’e iskan ettirildiği ve uzun yıllardır bu vilayette yaşadığı aktarılan kararda, “başvuru için aranan kaidelerin tamamını sağlayamamasının mecburilik sebeplerinden kaynaklandığı” belirtilerek, bu kapsamda müracaatın “hakkaniyete uygunluk istikametinden kıymetlendirilmesi gerektiği” vurgulandı.
Başvuru konusu olayın özel şartlarının göz önünde bulundurulması gerekliliğine işaret edilen kararda, “İdarenin katı kural uygulamalarını somut olayın özel kaidelerine nazaran ölçülü hale getirmesini ve fiili mağduriyet yaratan teknik ayrımlar karşısında istisnai muamele geliştirmesini gerektirir.” değerlendirmesinde bulunuldu.
Olayın özelliklerine nazaran ölçülü ve istikrarlı karar verilmesi, gerekirse olağan kural dışı istisnalar tanınmasının hakkaniyetin gereği olduğu kaydedilen kararda, “Somut olay özelinde TOKİ Başkanlığı tarafından üretilen toplumsal konutlara başvuranın fiili imkansızlık sebebiyle hak sahipliği imkanını elde edemeyeceği dikkate alındığında yönetimin sürecinin hakkaniyete uygun olmadığı sonuç ve kanaatine varılmıştır.” tespiti yer aldı.