Hududun ikiye ayırdığı köyde akrabalık bağlantıları bir asırdır sürdürülüyor
admin Türkiye ile Gürcistan ortasındaki hududun 1921’de çizilmesiyle bölünerek “Sarp” ve “Sarpi” ismi verilen köylerde akrabalık münasebetleri, sona karşın bir asrı aşkın müddettir yaşatılıyor.
Türkiye‘nin Kafkaslar ve Orta Asya’ya açılan en değerli kara hudut kapılarından biri olan Sarp Hudut Kapısı’na da ismini veren Sarp köyü, Türkiye ile Gürcistan ortasındaki sonun 1921’de belirlenmesiyle ikiye ayrıldı.
Köyün Türkiye topraklarında kalan yerleşim yerine “Sarp”, Gürcistan topraklarında kalan kısmına ise “Sarpi” ismi verildi.
İçinde geçen dereye nazaran ikiye bölünen köyde birebir ailenin üyeleri iki farklı ülkede yaşamak zorunda kaldı.
Yöre halkı, farklı ülkelerin vatandaşı olmalarına karşın 104 yıldır akrabalık bağlarını ve kültürel bağlarını sürdürüyor.
Sarp köyü muhtarı Yalçın Çakır, AA muhabirine, 1921’de hududun çizilmesiyle köyün yarıdan ayrılarak bir kısmının o dönemki Sovyetler Birliği’ne, bir kısmının da Türkiye’ye verildiğini söyledi.
Köy sakinlerinin 1936’ya kadar “pasavan geçiş”lerle (komşu bölge sonları içinde kısa vadeli dolanıma müsaade veren dokümanla geçiş) birbiriyle görüştüğünü belirten Çakır, bu tarihten sonra sonun büsbütün kapandığını ve birinci derece akrabaların bile 1988’e kadar özel müsaadeler dışında birbiriyle görüşemediğini söz etti.
Bölgede yaşayanların yürüme arasındaki köydeki akrabalarıyla uzun yıllar görüşemediğini lisana getiren Çakır, Sarp Hudut Kapısı’nın 1988’de açılmasıyla irtibatın tekrar başladığını kaydetti.
Gürcistan’da teyzesi ve kuzenlerinin yanı sıra babasının amcası ve halaları ile bu akrabalarının çocuklarının olduğunu belirten Çakır, “Akrabamız çok. Çakıroğlu sülalesinin üçte ikisi Gürcistan tarafında kalmış.” dedi.
Bayram, düğün ve cenazelerde birbirlerine gidip geldiklerini anlatan Çakır, “Aramızda ne kadar hudut olursa olsun, gönüllerimiz bir. Orada bir cenaze varsa, o acıyı kendi evimizdeymiş üzere hissediyoruz.” diye konuştu.
Çakır, sona karşın akrabalık alakalarını muhafazaya uğraş ettiklerini, son yıllardaki evliliklerle de yeni bağların kurulduğunu kelamlarına ekledi.
Köy sakinlerinden Mükerrem Tuzcu da köyün ikiye bölünmesinden sonra halasının da ortalarında bulunduğu akrabalarının Sarpi köyünde kaldığını söyledi.
Köyün ortasından geçen derenin karşı tarafının Gürcistan’a ilişkin olduğunu belirten Tuzcu, oradaki akrabalarıyla bağlantı halinde olduklarını söz etti.
Tuzcu, Sarp’ta yaşayanların yüzde 80’inin karşı köyde akrabası olduğunun altını çizerek, şöyle devam etti:
“Halası, dayısı, teyzesi orada. Ben kapı açılır açılmaz akrabalarımı görmek için oğlumla Gürcistan’a gittim. Akrabalık alakalarını koparmadık. Çocuklarımı da teşvik ettim. Niçin koparalım ki? İstediğimiz vakit gidiyoruz. Bayramlaşmak için arayıp konuşacağım. Onlar da beni arar. Birinci derecede akrabalıklarımız var. Hududun kapalı olduğu vakit, halamı özel davetiye ile Kars üzerinden Türkiye’ye getirdim. Sarıldık, ağladık, hasret, hasret giderdik. Bir müddet kaldı, sonra geri gönderdim. Halamın konutu buradan gözüküyor.”
“Gitmesek de gidemesek de o köy bizim köyümüzdü sonuçta”
Bayram Ali Özşahin de uzun yıllar akrabaların birbiriyle görüşemediğini, derin acılar yaşandığını söyledi.
Özşahin, “İnsanların yakınlarının yaşadığı köye parmağını uzatmasının bile cürüm olduğu bir periyot yaşandı bu bölgede. Hudutta büyümüş biri olarak bunu yaşadım. Sonun açılmasıyla yine görüşmeler, gidiş gelişler başladı. Şu an orada yaşayan halamın torunları var, kuzenlerim var. Onlarla görüşüyoruz.” dedi.
Gürcistan’da kalan akrabalarını dedesinden ve öbür büyüklerinden dinleyerek büyüdüğünü söz eden Özşahin, “Görüşemediğimiz yıllarda oradaki konutlarda kimlerin yaşadığını bilirdik. Onlar da bizim meskenlerde kimlerin yaşadığını biliyor. Bir konutta cenaze olduğu vakit bakıyor, görüyor. Ağıtlarımız, ağlamalarımız duyulur. Ağlarken kimin öldüğünü anlıyorsun. Görüşemesek de bir kan bağımız vardı. Çok üzülüyorduk. Gitmesek de gidemesek de o köy bizim köyümüzdü sonuçta.” diye konuştu.
Zeki Çakır da yöre beşerinin bir periyot büyük hasretler yaşadığını lisana getirdi.
Derenin karşı yakasındaki akrabalarıyla 50 yılı aşkın mühlet görüşememelerine karşın büyüklerinin anlatımları sayesinde gönül bağlarının kopmadığını vurgulayan Çakır, Gürcistan’daki akrabalarının soyadının “Merakitse” olduğunu belirtti.
Çakır, evvelden “Ne vakit hudut açılacak, tanışabilecek miyiz?” diye merak ettiğini anlatarak, “Şimdi istediğimiz vakit gidip görüşüyoruz. Babamın amcasının çocukları var, onlarla konuşuyorum. Çocuklarımı oradaki akrabalarımla tanıştırdım.” dedi.
“Birbirimize bağlıyız, sonlar ayırsa bile gönüller bir”
Hasan Aytan ise sonların çizilmesiyle babaannesi dışında tüm akrabalarının Gürcistan’da kaldığını söyledi.
Akrabalarıyla çok sık olmasa da görüştüğünü tabir eden Aytan, “Akrabalığımızı unutmamamız hoş bir şey. Ben de devam ettiriyorum. Cenazede, düğünde birbirimizi yalnız bırakmayız. Ortamızda hudut olsa bile akrabalarımızla birbirimizi bırakmamıza imkan yok. Birbirimize bağlıyız, sonlar ayırsa bile gönüller bir.” diye konuştu.
Yazar Hakkında
