Toplam 10 Kanunda Değişiklik Öngören 10. Yargı Paketi Teklifi Kurulda Kabul Edildi
admin (TBMM) – TBMM Adalet Komitesi’nde 30 husustan oluşan kamuoyunda 10. Yargı Paketi olarak bilinen Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Birtakım Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi kabul edildi. Komite görüşmesi yaklaşık 15 saat 15 dakika sürdü.
Yaklaşık 15 saat 15 dakika süren kurul toplantısında kabul edilen toplam 10 kanunda değişiklik öngören teklife nazaran, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun “suça teşebbüsü” düzenleyen 35. hususunun ikinci fıkrasında yer alan, tehlikenin yüküne nazaran ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezası yerine uygulanacak “on üç yıldan yirmi yıla” kadar mahpus cezası, “on dört yıldan yirmi bir yıla”, müebbet mahpus yerine uygulanan ve “dokuz yıldan onbeş yıla” mahpus cezası ise “on yıldan on sekiz yıla” biçiminde değiştirilecek.
Kasten yaralamada cezalar artıyor
Türk Ceza Kanunu’nun 86. hususundaki taammüden yaralama halinde verilecek cezanın alt hududu 1 yıldan, 1 yıl 6 aya çıkarılacak. Yaralamanın kolay tıbbi müdahale gerektirecek halde hafif olması durumunda verilecek “dört aydan bir yıla” kadar ceza ölçüsü “altı aydan bir yıl altı aya” çıkarılacak.
Teklife nazaran, TCK’nın 87. unsurundaki “ağırlaşmış yaralama” hatasında verilecek ceza ölçülerinde da artırıma gidilmesi önerilen teklife nazaran, taammüden yaralama fiilinin ağırlaştırılmış durumlarına nazaran verilecek cezaların alt hudutları her durum için birer yıl artırılacak.
Buna nazaran, yaralama hatasında, duyularından yahut organlarından birinin fonksiyonunun daima zayıflamasına, konuşmasında daima zorluğa, yüzünde sabit ize, ömrünü tehlikeye sokan bir duruma, hamile bir bayana karşı işlenip de çocuğunun vaktinden evvel doğmasına neden olması hallerinde verilecek cezanın alt hududu üç yıl yerine dört yıl formunda uygulanacak. Öbür hususlardaki niteliklere nazaran verilecek cezaların alt sonlarında da birer yıl artırım yapılacak.
TCK’nın “tehdit” hatasını düzenleyen 106. unsurunda öngörülen değişiklikle, tehdit cürmünün nitelikli hallerinde verilecek cezanın üst sonu beş yıldan yedi yıla çıkarılacak.
Genel güvenliği tehlikeye sokma hatasında da cezalar artıyor
Teklifle, TCK’nın, “Genel güvenliğin taammüden tehlikeye sokulması” kabahatlerini düzenleyen 170. hususunda de değişikliğe gidiliyor. Buna nazaran, şahısların hayatı, sıhhati yahut malvarlığı bakımından tehlikeli olacak biçimde ya da şahıslarda endişe, korku yahut panik yaratabilecek şekilde yangın çıkaran, bina çökmesine, toprak kaymasına, çığ düşmesine, sel yahut taşkına neden olan, silahla ateş eden yahut patlayıcı husus kullanan bireye altı aydan üç yıla kadar uygulanan mahpus cezası, bir yıldan beş yıla kadar mahpus formunda uygulanacak.
Bu hususun birinci fıkrasından sonra gelmek üzere, “Ses ve gaz fişeği atabilenler dahil silahla ateş eden yahut patlayıcı unsur kullanan ve birinci fıkrada tanımlanan cürmün, şahısların toplu olarak bulundukları yerlerde işlenmesi halinde verilecek ceza yarısından bir katına kadar artırılır” kararı eklenecek.
Trafik güvenliğini tehlikeye sokma hatası
Kanun teklifi ile trafik güvenliğini tehlikeye sokma hatasında, alkol yahut uyuşturucu unsur tesiriyle ya da diğer bir nedenle emniyetli bir biçimde araç sevk ve yönetim edemeyecek halde olmasına karşın araç kullanan kişi hakkında verilecek cezanın alt hududu da üç aydan 6 aya çıkarılacak.
Kanun teklifi, trafikte yol kesme hatası kapsamında da ceza artırımı öngörüyor. Teklifle, TCK’nın, “ulaşım araçlarının kaçırılması yahut alıkonulması” hatalarını düzenleyen hususu başlığı, “Ulaşım araçlarının hareketinin engellenmesi, kaçırılması yahut alıkonulması” halinde değiştirildi, bu aksiyonda ceza verilmesi için yer alan “cebir yahut tehdit kullanarak” kaidesi husustan çıkarıldı.
Çocuk mahkumların infazı çocuk kapalı ceza infaz kurumunda başlayıp çocuk eğitimevlerine gönderilecek
Teklife nazaran, “çocuk kapalı ceza infaz kurumlarını” düzenleyen 11. hususu ve çocuk eğitimevlerini düzenleyen hususlarında değişikliğe gidildi. Sadece çocuk tutukluların barındırıldığı eğitim öğretime dayalı çocuk kapalı ceza infaz kurumlarında, çocuk mahkumlar de barındırılacak. Böylece çocuk mahkumların infazına evvel çocuk kapalı ceza infaz kurumunda başlanacak, akabinde çocuklar eğitimevlerine gönderilecek. Tıpkı kanunun “çocuk eğitimevleri”ni düzenleyen 15. unsuruna eklenen fıkralarla, çocuk mahkumlar hakkında verilen cezaların direkt çocuk eğitimevlerinde yerine getirilmesi sağlanacak.
Tehlikeli halde bulunan, kanıt karartma tehlikesi olan, soruşturmanın yahut kovuşturmanın emelini ya da tutukevinin güvenliğini tehlikeye düşüren yahut kabahatin tekrarına imkan verecek davranışlarda bulunan çocuk tutuklular hariç olmak üzere, üst hududu 15 yıl yahut daha az mahpus cezasını gerektiren hatalarda çocuk tutuklular, yönetim ve müşahede konseyinin kararı ve infaz yargıcının onayıyla çocuk eğitimevlerinde barındırılabilecek.
Toplumdaki cezasızlık algısına karşı düzenleme
5275 Sayılı Ceza ve Güvenlik Önlemlerinin İnfazı Hakkında Kanun’un, “Denetimli hürlük önlemi uygulanarak cezanın infazı” başlıklı 105/A hususunun birinci fıkrasına, “Hükümlünün bu infaz metodundan yararlanabilmesi için beş günden az olmamak üzere şartlı salıverilme tarihine kadar ceza infaz kurumunda geçirmesi gereken mühletin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmiş olması gerekir” fıkrası eklendi. Böylece mahkumların cezaevinde makul bir mühlet kalması sağlanarak, cezanın caydırıcılığı ve infazın aktifliğini artırmak gayesiyle kontrollü özgürlükten yararlanmak isteyen mahkumların, şartlı salıverilme tarihine kadar olan müddetin en az onda birini ceza infaz kurumunda geçirmesi zarurî hale getirildi, bu mühletin beş günden az olamayacağı karar altına alındı.
Mükerrirlere kontrollü serbestlik
Basit kabahat kapsamındaki cürümleri tekrarlanmış olarak işleyenler hakkında kontrollü özgürlük kararları uygulanmıyordu. Teklifteki, 5725 sayılı kanunun, “Mükerrirlere ve kimi kabahat faillerine mahsus infaz rejimi ve kontrollü özgürlük tedbiri” başlıklı 108. unsurunda yapılacak değişiklikle, ikinci kere tekerrür kararları uygulanan mahkumlara de şartlı salıverilme imkanı tanınacak. Lakin müddetli mahpus cezaları bakımından şartlı salıverilme oranı dörtte üç olarak uygulanacak.
Konutta ve geceleyin infaz hudutları genişletiliyor
5275 sayılı kanunun “Özel infaz usulleri” başlıklı 110. hususuna nazaran, hala taammüden işlenen hatalar için bir yıl altı, taksirle öldürme hariç olmak üzere başka cürümler için üç yıl olan geceleyin yahut hafta sonu ceza infazında hudutlar sırayla üç ve beş yıla çıkarılacak. Ayrıyeten cezaevinin uygun görmesi halinde meskende ceza infazı hafta içi de uygulanabilecek.
Teklifle, konutta infaz metodunun kapsamı da genişletiliyor. Hala bayan, çocuk yahut 65 yaşını bitirmiş bireyler için bir yıl olarak uygulanan konutta infaz sonu üç yıla, 70 yaşını bitirenler için iki yıl olarak uygulanan müddet dört yıla, 75 yaşını bitirmiş olan bireyler için uygulanan dört yıllık müddet ise beş yıla yükseltilecek. Ayrıyeten 80 yaşını bitirmiş bireylerin cezalarının altı yılını konutlarında infaz edebilmesi de mevzuata girecek.
Konutta infazdaki beş yıllık hudut, müebbete kadar yükseltiliyor
Halen toplam beş yıl yahut daha az periyodik mahpus cezasına mahkum olan ağır hasta yahut engelli mahkumlar için uygulanan fıkra da değiştirilecek. Düzenlemeyle ağırlaştırılmış müebbet mahpus cezasına mahkum olanlar hariç olmak üzere mahkumlardan, maruz kaldığı ağır hastalık yahut engellilik nedeniyle ceza infaz kurumu şartlarında hayatını yalnız idame ettiremeyeceği tespit edilen ve toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmayacağı değerlendirilenlerin cezasının konutunda çektirilmesine infaz hakimi tarafından karar verilebilecek.
Mahkumun durumu, Cumhuriyet başsavcılığınca birer yıllık devirlere incelettirilecek. İnceleme sonuçlarına nazaran mahkumun güzelleştiğinin tespit edilmesi halinde infaz hakimi, cezanın konutta çektirilmesine dair kararı kaldıracak ve mahkum, denetimli serbestlik müdürlüğü ve bulunduğu yer kolluk makamlarınca izlenecek. Toplam cezası 10 yıldan fazla olan mahkumların elektronik aygıtların kullanılması suretiyle takibi zarurî olacak. Bu yükümlülüklere muhalif hareket edilmesi halinde cezanın konutunda çektirilmesine dair karar infaz hakimliğince kaldırılacak.
Kişilik haklarının ihlal edildiğini argüman edenler sulh ceza hakimliğine başvurabilecek
Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda, Kanun’un “kişilik haklarının ihlal edilmesi” başlıklı 9. unsurunu yine düzenliyor. Buna nazaran, yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini sav edenler, içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi gayesiyle sulh ceza hakimliğine başvurabilecek.
Hakimlik tarafından, ihlalin birinci bakışta anlaşılabildiği hallerde 24 saat içinde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararı verilecek. Yayın içeriği nedeniyle kişilik haklarının ihlal edildiğini argüman eden şahısların talep etmesi durumunda sulh ceza hakimliğince, ayrıntılı inceleme yapılmasına gerek olmaksızın ihlalin birinci bakışta anlaşılabildiği hallerde başvuranın isminin ihlale mevzu internet adresleriyle ilişkilendirilmemesine karar verilecek. Kararda bildirim yapılacak arama motorlarına yer verilecek. İhlalin birinci bakışta anlaşılamadığı hallerde müracaat reddedilecek.
Karar ihlal yayınıyla sonlu olacak, sitenin tümüne erişim mahzuru kararı verilemeyecek
Sulh ceza hakimi, bu unsur kapsamında sırf ihlalin gerçekleştiği yayın ile hudutlu olarak karar verecek, internet sitesinde yapılan yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilemeyecek. Lakin, URL adresi belirtilerek içeriğe erişimin engellenmesi metoduyla ihlalin engellenemeyeceğine dair kanaat oluşması yahut içeriğin çıkarılması kararının gereğinin yerine getirilmemiş olması halinde, münasebeti belirtilmek kaydıyla internet sitesindeki yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesine karar verilebilecek.
Sulh ceza hakimince verilen karar, erişim sağlayıcılar ile ilgili içerik ve yer sağlayıcılara bildirilmek üzere direkt Erişim Sağlayıcıları Birliğine gönderilecek. Bu karar, birlik tarafından erişim sağlayıcılar ile ilgili içerik ve yer sağlayıcılara bildirilecek, kararın gereği en geç dört saat içinde yerine getirilecek.
Kişilik hakkının ihlaline ait yayının diğer internet adreslerinde de yayınlanması durumunda ilgili kişi tarafından birliğe müracaat edilerek, kararın bu adresler için de uygulanması talep edilebilecek. Bunun kabul edilmesi halinde mevcut karar bu adresler için de uygulanacak. Talebin birlik tarafından kabulüne karşı, kararı veren hakimliğe itiraz edilebilecek. Lakin internet sitesindeki yayının tümüne yönelik erişimin engellenmesi kararlarında bu karar uygulanmayacak. Erişimin engellenmesine bahis içeriğin çıkarılmış olması durumunda hakim kararı tabiatıyla kararsız kalacak.
Bant daraltma kararları
İnternet sitesinin tümüne yönelik erişim pürüzü kararına husus içeriğin çıkarılmış olması durumunda, ilgilinin talebi üzerine kararı veren sulh ceza hakimliği tarafından karar kaldırılacak. Bu unsur uyarınca sulh ceza hakimliklerince verilen kararlara karşı 5271 sayılı kanun kararlarına nazaran itiraz yoluna gidilebilecek. Kararına itiraz edilen hakim yahut itirazı incelemeye yetkili merci gerekli görmesi halinde tarafları dinleyebilecek.
Bu husus uyarınca verilen kararların gereğini yerine getirmeyen erişim sağlayıcılar ile ilgili içerik ve yer sağlayıcının sorumluları bin günden 5 bin güne kadar isimli para cezası ile cezalandırılacak.
İçeriğin çıkarılması kararının gereğinin Türkiye’den günlük erişimi 10 milyondan fazla olan yurt dışı kaynaklı toplumsal ağ sağlayıcı tarafından yerine getirilmemesi durumunda ilgili kişi tarafından yapılan müracaat üzerine birlik, kararın uygulanmasını sağlamak için toplumsal ağ sağlayıcıya tekrar bildirimde bulunacak.
Teklifle, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ek 1. unsuru Anayasa Mahkemesinin iptal kararı doğrultusunda tekrar düzenleniyor. Değişiklikle, istinaf ve temyiz kanun yollarına müracaat ile temyiz incelemesinde duruşma yapılmasına ait nakdî hudutların belirlenmesinde, kararın verildiği tarih yerine davanın açıldığı tarih temel alınacak. Islahla ölçü artırımı durumlarında da açılış tarihi dikkate alınacaktır.
Teklifin yeni haftada Genel Kurul’a gelmesi bekleniyor
Kanun teklifinin, yeni haftada TBMM Başkanlık seçiminden sonra Genel Kurul’a gelmesi bekleniyor. Komisyon Başkanı Cüneyt Yüksel, muhalefet şerhinin 2 Haziran Pazartesi gününe kadar Kurul Başkanlığı’na iletilmesi gerektiğini bildirdi.
Yazar Hakkında
