Bakan Fidan: “Erdoğan’ın Ev Sahipliğinde Trump, Putin ve Zelenski’nin Bir Ortaya Gelmesiyle İstanbul Görüşmelerinin Taçlanması Mümkün”
admin (ANKARA) – Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Rusya- Ukrayna savaşının sona erdirilmesine ait görüşmelere değinirken, “Sayın Erdoğan’ın ev sahipliğinde, Sayın Trump’ın, Sayın Putin’in ve Sayın Zelenski’nin dört liderin bir ortaya gelmesiyle, İstanbul‘da birincisi ve ikincisi yapılan görüşmelerin aslında taçlanması mümkün olabilir” dedi. Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha ise, “Rusya’nın da memorandumunu bekliyoruz. Amerikan tarafına da kelam verilmişti bu tarafta. Bir sonraki görüşme planlandığında biraz artık somut olmalı” diye konuştu.
Dışişleri Bakanı Fidan, çeşitli temaslarda bulunmak üzere gittiği Kiev’de Ukrayna Dışişleri Bakanı Andriy Sibiha ile görüştü. Görüşmenin akabinde iki bakan ortak basın toplantısı düzenledi.
Bakan Fidan, savaş boyunca her yıl dostların yanında olmak, güç süreç hakkında istişarelerde bulunmak için Ukrayna’ya geldiğini belirterek, “Bugün tekrar Kiev’deyiz. İnşallah daha hoş günlerde de burada olmanın umuduyla bu ziyareti yapıyorum. Buraya Moskova’dan geldim. Oradaki müşahedelerimizi, değerlendirmelerimizi burada kendileriyle paylaştım. Bugün öğlenden sonra Sayın Zelenski tarafından da kabulüm kelam konusu” dedi.
“Kritik bir yol ayrımına yaklaşıyoruz”
Bakan Fidan, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Savaşta kritik bir yol ayrımına yaklaşıyoruz. 16 Mayıs günü İstanbul‘da gerçekleştirilen müzakerenin başında tabir ettiğim üzere önümüzde iki yol bulunmakta. ya bu savaşın devamına göz yumacağız ya da kalıcı bir barışa ulaşacağız. Türkiye açısından diyalog yoluyla adil ve kalıcı bir barışa acilen ulaşılması ve savaşın sona erdirilmesi tek yoldur. Bu hususta savaşın başından itibaren Cumhurbaşkanımızın ağır bir gayret içerisinde olduğunu daima bir arada gördük. Yeniden bu gayretin bir sonucu olarak hem bizi talimatlandırması hem memleketler arası aktörlerle daima bir irtibat içinde bulunması sonucunda belirli araları almamız mümkün olabiliyor.
İstanbul‘da 16 Mayıs’ta gerçekleştirilen görüşmeler diplomatik tahlil arayışlarına yeni bir boyut kazandırdı. Ateşkes ve barış için beklentiler arttı. İstanbul görüşmelerini yeni bir başlangıç olarak kıymetlendiriyoruz. İstanbul’da varılan takas mutabakatının hızlı biçimde tamamlanması müzakerelerin somut sonuçlar verebileceğini ispatladı. Biz İstanbul’da yakalanan ivmenin sürmesini istiyoruz. Farklı görüşleri ve imkanları olan aktörlerin devreye girmesiyle taraflar ortasındaki uzlaşma yerinin yükseleceğine inanıyoruz. Bu anlayışla sayın Cumhurbaşkanımızın talimatıyla bir mekik diplomasisi içerisindeyiz. Evvel Moskova’da Rus tarafının görüşlerini dinledim. Kendi değerlendirmelerimizi ve fikirlerimizi paylaştım. Bildiğiniz üzere Rusya 2 Haziran günü görüşmelere devam etmeye hazır olduklarını açıkladı. Bugün de Kiev’de Ukraynalı dostlarımızla kapsamlı bir görüş alışverişi yapmaktayız.
“Bir sonraki cinsin yapılmasının mümkün olduğu görüşündeyiz”
Ukrayna’nın toprak bütünlüğüne, bağımsızlığına ve egemenliğine dayanağımız tamdır. Biz müzakerelerin nerede gerçekleştirileceğinden fazla savaşın yol açtığı yıkımın ve insani trajedinin sonlandırılmasına odaklanıyoruz. Tarafların İstanbul’da aldıkları karar temelinde bir sonraki çeşidin yapılmasının mümkün olduğu görüşündeyiz. Hasebiyle müteakip görüşmelere mesken sahipliğine hazır olduğumuzu burada bir kere daha huzurlarınızda söz etmek istiyorum.
Sayın Sibiha ile Türkiye ile Ukrayna ortasındaki ikili gündemi de kıymetlendirme imkanımız oldu. Stratejik ortağımız olan Ukrayna ile ilgilerimiz pek çok alanda daha da derinleştirilebilir. Savaştan evvel Ukrayna ile ekonomi alanında güçlü alakalara sahiptik. Firmalarımız savaşın yol açtığı yeni gerçekliğe ahenk sağlamakta başarılı oldular ve Ukrayna iktisadına katkı sunan çalışmalarına sürdürdüler.
Türkiye, Kırım Tatarlarını her daim destekleyecektir. Kırım Tatar halkının sürgünün 81’inci yıl dönümünü 18 Mayıs günü idrak etmiştik. Bu vesileyle sürgünde hayatını kaybeden soydaşlarımızı bir defa daha rahmetle yad ediyorum.
Stratejik ortağımız Ukrayna ile bağlarımızı daha da güçlendirmeyi temenni ediyoruz. Bölgesel sahiplenme anlayışıyla Ukrayna ve Rusya ortasındaki savaşın bir an evvel adil ve kalıcı biçimde sona erdirilmesini istiyoruz.”
Sibiha’nın konuşması
Ukrayna Dışişleri Bakanı Sibiha ise ülkesinin savaşı bu yıl bitirmek istediğini bildirerek, şunları söyledi:
“Savaş maalesef bizim topraklarımızda gerçekleşiyor. İnsanlarımız acı çekiyor. Bu nedenle partnerlerimizin takviyesi bizim için çok değerli.
Sayın Zelenski de çok yakın vakitte Türkiye’ye gelmişti ve sonuçları da hayli verimliydi. Bugün ayrıntılıca ikili ve milletlerarası gündemi değerlendirdik. Öncelikle barış görüşmeleri ve süratli bir biçimde tam kapsamlı ateşkes, esir değişimi ve öbür mevzuları ele aldık. Bütün bu hususlardaki dayanaklar için şükranlarımızı sunuyoruz. Bunun devam edeceğini umuyoruz. Hakan Bey daha yeni Moskova’dan geldi. Gördükleri ve duyduklarına ait beni ayrıntılıca bilgilendirdi. Bütün adımları görüştük. Özellikle Sayın Bakan ile beraber Karadeniz’deki güvenliği ele aldık. Ukrayna ve Türkiye ortak ve tavra sahip. Karadeniz, barışın, özgür ticaretin ve serbest seyrüseferin denizi olmalıdır. Bizler birebir vakitte Türkiye’nin bilhassa Karadeniz’deki seyrüsefer serbestliğine katkılarından ötürü teşekkür ediyoruz. Bilhassa mayın alanında çok değerli dayanakları var.
“Ukrayna’nın güçlü bir ülke olarak Karadeniz’de gelişmesi Türkiye’nin de çıkarına”
Aynı vakitte Ukrayna’nın egemenliğine, toprak bütünlüğüne yönelik ve Kırım’ın da geri alınmasına yönelik takviyesi sürüyor ve Kırım Tatar halkının ulusal gayretine takviyesi sürüyor. Ukrayna’nın dost ve güçlü bir ülke olarak Karadeniz’de gelişmesinin Türkiye’nin de çıkarına olduğunu biliyoruz. Birebir vakitte Türkiye-Ukrayna ortasındaki yine inşa çalışma kümesinin birinci toplantısının sonuçlarını da ele aldık. Ukrayna, Türk iş dünyasının Ukrayna’daki projelerde yer almasına teşvik etmeye hazır. Temmuz ayında Roma’da gerçekleştirilecek yine inşa konferansına Türkiye’nin de katılacağını umuyoruz.
Sizinle olan faal işbirliği diyaloğumuzun devam edeceğini umuyoruz. Faaliyetlerimizi bölgedeki işbirliği ve güvenliğin ötesinde halklarımızın güçlenmesi için de sürdüreceğiz.”
“ Rusya’nın memorandumunu bekliyoruz”
Ortak açıklamanın akabinde bakanlar gazetecilerin sorularını yanıtladı. Sibiha, Rusya ile Ukrayna ortasındaki müzakereler ile ilgili soruya şu karşılığı verdi:
“Ukrayna ABD’nin ateşkes teklifine çabucak karşılık verdi. Şu anda top Rus alanında. Rusya bu kararı vermelidir. Şartsız ateşkes imkanı bize daha geniş çaptaki müzakereler için imkanlar oluşturacaktır adil, ulaşılabilir ve kapsamlı bir barış için. Bu nedenle Rusya’ya baskı devam etmelidir. Onlardan ateşkese yönelik net bir ‘Evet’ duymalıyız. Görüşmeler yakın vakitte Türkiye’de gerçekleşmişti. Biz bu görüşmelerin devam etmesini isteriz. Zira bu savaşın bitmesini istiyoruz bu sene. Bizler bilhassa ateşkese erişilmesinde 30, 50, 100 kaç gün olursa Ukrayna daima bunu konuşmak istiyor. Bunu direkt olarak en son görüşmemizde Rusya’ya da söz ettik. Bu görüşmeler esnasında bildiğiniz üzere bizim Türk dostlarımız da bulunuyorlardı. Buna yönelik Ukrayna, evvelki görüşmelerin sonuçları bağlamında Rusya tarafına kendi görüşlerini iletmiştir. İlerleyen süreçte nasıl hareket edileceğine ait ve bilhassa de gelecekteki barış müzakerelerinin nasıl olacağına ait. Benzeri biçimde Rusya’nın da memorandumunu bekliyoruz. Bunu vaktinde bekliyoruz. Amerikan tarafına da bu istikamette kelam verilmişti. Bir sonraki görüşme planlandığında biraz artık somut olmalı. Bu nedenle öncesinde dokümanı elde etmek kıymetlidir. Söz konusu hususlar, gidecek heyetin yetkilere sahip olması için gerekli.”
“M üzakere masasında kalınıldığı sürece bir ilerleme görülebilir”
Fidan ise görüşmelere ait şunları kaydetti:
“Rusya ve Ukrayna ortasındaki devam eden bu savaşın durması istikametinde yapılan katkılara biz ek ne katkı yapabiliriz, onun için çalışıyoruz. İstanbul’da yine başlayan görüşmeler sahiden olağanüstü değerli. Bizim inancımız şu, müzakere masasında kalınıldığı sürece kesinlikle bir ilerleme görülebilir. Bir evvelki görüşmenin somut çıktısı olarak esir takası vardı ve taraflar ateşkesle ilgili konumlarını birbirlerine deklare etme konusunda mutabık kaldılar. Bu aslında bir ilerleme. Bu yeni yapılacak görüşmede umarım artık teknik çalışmalarının büyük oranda tamamlanmış olacağını da görmek mümkün olacak. Bundan sonraki etapta, bir başkanlar toplantısının gerçekleşmesi, bilhassa, uzun periyodik bir ateşkesin hayata geçmesi için çok düzgün olur diye değerlendiriyorum açıkçası. Sayın Erdoğan’ın ev sahipliğinde, Sayın Trump’ın, Sayın Putin’in ve Sayın Zelenski’nin dört liderin bir ortaya gelmesiyle, İstanbul’da birincisi ve ikincisi yapılan görüşmelerin aslında taçlanması mümkün olabilir diye kıymetlendiriyoruz.
“B u savaşın ortaya çıkardığı yıkıcı etkisi durdurmamız gerekiyor”
Ukrayna’da devam eden savaşın doğal ki Avrupa’nın güvenlik mimarisiyle ilgili birtakım sıkıntıları gündeme getirdiği ortada. Avrupa-Amerika münasebetlerinde Sayın Trump’ın yönetime gelmesiyle bir arada ortaya çıkan yeni denklemin oluşturduğu soru işaretleri var. Buna yönelik atılması gereken adımlar nelerdir, bunlar daima tartışılıyor. Fakat biz Türkiye olarak daima şu odağı kurduk. Savaşta yok olan kentler Ukrayna kentleri, ölen beşerler Ukrayna askerleri, münasebetiyle bir an evvel bu savaşın ortaya çıkardığı yıkıcı etkisi durdurmamız gerekiyor. Avrupa güvenliği ile ilgili yapılan Ukrayna savaşı bağlamındaki tartışmalar olağan daha geniş çerçevede ele alınması gerekir lakin şu anda sorunu yaşayan, ezayı yaşayan, işgali yaşayan taraf Ukrayna tarafı. Onu da hatırdan çıkarmamamız gerekiyor.
Türkiye her iki tarafla da olan olan yeterli alakasını kullanarak barış perspektifini ilerletmek, hayata geçirmek konusunda da elinden geleni yapıyor. Türkiye’nin rolü burada ne olabilir dediğimiz vakit bunu tabir etmek istiyorum. Elimizdeki bu münasebet yeteneğini savaşı sonlandırma ile ilgili ilerletmeye çalışıyoruz.
“Güçlü liderlik gösterilirse tarih tekrar yazılabilir”
Rus ve Batı ortasındaki devam eden tarihi çabanın aslında bir tarihi mecburilik olmadığı, güçlü liderlik gösterilirse tarihin tekrar yazılabileceğini ve tarihin taban akıntısından kurtulunabileceğine inanıyoruz. Burada tekrar oturup barış temelli, dayanışma temelli yeni bir anlayışla günümüz önderlerinin bir vizyon ortaya koyması gerekiyor. Hem Batı’dan hem Rusya’dan bu türlü bir vizyonun ortaya çıkmasına dünyanın muhtaçlığı var.”
“Gazze’de bir an evvel ateşkes konusunda memleketler arası toplumun davetini destekliyoruz”
Bakan Fidan, Hamas ile İsrail ortasındaki ateşkes görüşmelerindeki son duruma ait soruyu şöyle yanıtladı:
“Ortada gelip giden kimi kağıtlar var. Son Amerikalı müzakereci Sayın Witkoff tarafından Hamas’a gönderilen kağıtla alakalı dün hem Hamas Siyasi Ofisi ile hem Sayın Katar Başbakanı ile görüşmelerimiz oldu. Bizim her vakit için tabir ettiğimiz şey şu. Tıpkı burada olduğu üzere orada da bir an evvel ateşkesin olması, barışın olması, işgalin son bulması ve insani yardımların bir an evvel başlaması konusunda milletlerarası toplumun davetini yürekten destekliyoruz. Bu bahiste neler yapılabilir, onun arayışı içerisindeyiz.”
Yazar Hakkında
